Ενετικά Νεώρια

Την περίοδο της Ενετικής Κατοχής (1204-1669), οι Ενετοί θέλοντας να κάνουν έντονη την παρουσία τους στην Κρήτη, κατασκεύασαν έναν σημαντικό αριθμό Νεωρίων (arsenali), στα Χανιά, στα οποία θα επισκευάζονταν τα πλοία του βενετσιάνικου στόλου κατά την περίοδο του χειμώνα. Τα δύο πρώτα νεώρια να δημιουργήθηκαν περί το 1526 στην πόλη των Χανίων.

Μέχρι το 1593 είχαν ήδη κατασκευαστεί 16 νεώρια, και το 1599 ολοκληρώθηκε το νότιο συγκρότημα με την κατασκευή και του 17 νεωρίου. Το 1607 κατά τη διάρκεια επέκτασης του βορειοανατολικού προμαχώνα, άρχισε η κατασκευή στο μυχό του λιμανιού προς τα ανατολικά πέντε νέων νεωρίων. Από αυτά ολοκληρώθηκαν τα δύο και κατασκευάστηκαν οι τοίχοι, μέχρι την αρχή της κάμαρας του τρίτου. Την εποχή της Τουρκοκρατίας η απουσία συντήρησης του λιμανιού και η υποβάθμιση του ρόλου τους συντέλεσαν ώστε να αλλάξει η πρωταρχική λειτουργία των νεωρίων και να μετατραπούν σε στρατιωτικές αποθήκες. Από τα 17 νεώρια που υπήρχαν στην αρχή σταδιακά κατεδαφίστηκαν τα εννέα.

Σήμερα διασώζεται μια ομάδα από 7 συνεχόμενους θόλους και ένα ακόμη δυτικότερα, το Μεγάλο Αρσενάλι (σήμερα Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου). Από το συγκρότημα του Moro σώζονται ακέραια τα δύο, στον μυχό του λιμανιού ενώ στην περιοχή των κατεδαφιστέων νεωρίων κατασκευάστηκε το πέτρινο κτίριο του νέου τελωνείου των Χανίων, που περιβάλλεται σήμερα από δύο πλατείες.